Πως είναι να είσαι γυναίκα στην Επιστήμη

To συμπόσιο Greek Women In Science ήταν μια ευκαιρία για τις γυναίκες επιστήμονες να μιλήσουν για τα προβλήματα αλλά και τα επιτεύγματα τους, να εμπνεύσουν και να γίνουν περισσότερο ορατές.

Ήταν ένα συμπόσιο που γιόρταζε τις γυναίκες στην Επιστήμη. Και πιο συγκεριμένα τις Ελληνίδες γυναίκες στην Επιστήμη. Ήταν μια αφορμή και μια γιορτή για να συγκεντρωθούν όλες οι γυναίκες που κάποια στιγμή άκουσαν ότι η Ιατρική, τα Μαθηματικά, η Μηχανική, η Αστροφυσική, ο Προγραμματισμός δεν είναι για αυτές αλλά λίγα χρόνια αργότερα μετά από επιμονή, δουλειά και ενθάρρυνση από τους κατάλληλους ανθρώπους βρέθηκαν στα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια, Ιδρύματα και εταιρείες παγκοσμίως.

Την ιδέα είχαν τέσσερις οργανώσεις που εργάζονται για τις ίσες ευκαιρίες στην επιστήμη και για να έρθει επιτέλους η μέρα που όχι μόνο στα αμφιθέατρα αλλά και στα εργαστήρια, στις Πρυτανείες, στα διοικητικά σύμβουλια των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας να υπάρξει ίση εκπροσώπηση γυναικών. Οι Greek Women in STEM, η Real Science, η Greek Girls Code και η Lean In Greece: Women in Tech στις αρχές του Οκτώβρη οργάνωσαν ένα τριήμερο συνέδριο που όχι μόνο έδωσε την ευκαιρία σε Ελληνίδες επιστήμονες να παρουσιάσουν την δουλειά τους, τις εξελίξεις στον κλάδο τους αλλά όπως είπε και μια από τις συμμετέχουσες να μην αφήσει κανένα επιχείρημα και περιθώριο στο επόμενο επιστημονικό συνέδριο για απουσιάζουν οι γυναίκες ομιλήτριες. Παράλληλα με την ευκαιρία για επικοινωνία και δικτύωση που είχαν, οι γυναίκες που παρακολούθησαν το συμπόσιο μπόρεσαν να αντλήσουν έμπνευση, εμψύχωση αλλά και πρακτικές συμβουλές μέσα από τις προσωπικές ιστορίες που μοιράστηκαν οι ομιλήτριες του συμποσίου καθώς και τις εξομολογήσεις για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, για το πως τις ξεπέρασαν αλλά και για τα εσωτερικά και εξωτερικά ups and downs που σου επιφυλλάσσει το να είσαι γυναίκα στην επιστήμη.

Ήταν πολλές αυτές που αν και κορυφαίες στον τομέα τους μίλησαν για τις φορές που ταλαιπωρήθηκαν από το «σύνδρομο του απατεώνα», το impostor syndrome, σε πολλές και διαφορετικές φάσεις της καριέρας τους και ενώ είχαν όλες τις ικανότητες και τις επιστημονικές πιστοποιήσεις. Αυτό φυσικά και ήταν μια από τις πιο χρήσιμες και ανακουφιστικές διαπιστώσεις για τις νεότερες γυναίκες που παρακολούθησαν το συμπόσιο –μεταξύ τους και μια μαθήτρια Γυμνασίου- που συχνά ταλαιπωρούνται από αισθήματα ανεπάρκειας, μειονεξίας και με την συνεχή αίσθηση ότι δεν είναι αρκετά καλές και πως είναι αυτές οι ίδιες που φταίνε για αυτό, λόγω απειρίαςή έλλειψης ικανοτήτων. Αντίθετα όπως φάνηκε από πολλές διαφορετικές τοποθετήσεις των ομιλητριών του συνεδρίου, γυναικών που διακρίνονται και ξεχωρίζουν στις επιστήμες, το impostor syndrome διαπερνά όλες τις τάξεις, τα μορφωτικά επίπεδα και τις βαθμίδες επιτυχίας και είναι μια λανθασμένη πεποίθηση που το μόνο που κάνει είναι να μας αυτοσαμποτάρει και που ευτυχως υπάρχουν τρόποι να το αντιμετωπίσουμε. Η δημιουργία συμποσίων που συνδέουν, δικτυώνουν και δίνουν την ευκαιρία στις γυναίκες επιστήμονες να παρουσιάσουν τα επιτεύγματα τους είναι σίγουρα ένας από αυτούς.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά κομμάτια του συμποσίου ήταν η ενότητα των συμβουλών καριέρας ενώ χαρακτηριστική ήταν και η αναφορά πολλών ομιλητριών στον δισταγμό των γυναικών να κάνουν αίτηση για βραβεία, να μιλήσουν για τις ικανότητες και τα επιτεύγματα τους ή ακόμη και να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας αν δεν πληρούν όλες τις προϋποθέσεις. «Ένας άνδρας θα κάνει αίτηση ακόμη και αν πληρεί μια από τις δέκα προϋποθέσεις. Αντίθετα μια γυναίκα δεν θα κάνει ακόμη και αν πληροί τις 9 από τις 10 γιατί της λείπει αυτή η μία. Η αδυναμία των γυναικών να μιλήσουν με παρρησία για τα επιτεύγματα τους είναι εμφανής και στις αιτήσεις για να διεκδικήσουν μια θέση μέχρι την σύνταξη των cover letters που στέλνουν ειδικά αν αυτά συγκριθούν με τα αντίστοιχα των ανδρών υποψηφίων».

Η Κατερίνα Ρόγγα, Διευθύντρια στο τμήμα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Διαχείρισης Κινδύνων (Risk Advisory) της Deloitte Ελλάδας ανέφερε ότι πολύ συχνά οι ίδιες οι εταιρίες θα πρέπει να είναι αυτές που θα χρειαστεί να βγουν και να αναζητήσουν γυναίκες υποψήφιες για internships ή για να καλύψουν μια θέση. «Οι εταιρείες έχουν να κερδίσουν πολλά από την εμπειρία και τα soft skills των γυναικών στην Επιστήμη» ανέφερε στην τοποθέτηση της.

Μιλώντας για soft skills από το συμπόσιο δεν έλειψαν και οι πρακτικές συμβουλές όπως η σύνταξη ενός σωστού βιογραφικού. «Σαφές, απλό και προτάσσοντας soft skills όπως η επικοινωνία, το ομαδικό πνεύμα και η ευελιξία» ήταν εν συντομία η συμβουλή που επαναλαμβάνονταν ξανά και ξανά διευκρινίζοντας ότι συχνά ένα βιογραφικό πρέπει να ξεχωρίσει από εκατοντάδες άλλα και να περάσει από την πρώτη επιλογή του τμήματος του Ανθρώπινου Δυναμικού μέχρι να προχωρήσει στον επιστημονικά καταρτισμένο υπεύθυνο που θα προσλάβει για την συγκεκριμένη θέση.

Συγκινητική αλλά ταυτόχρονα πολύ ενδυναμωτική στιγμή του συμποσίου ήταν όταν στην οθόνη μαζί με την Μαρίλη Νικα, AR/VR Product @ Google | Teaching Fellow @ Harvard Business School | Co-founder @ Geekettes εμφανίστηκε η κόρη της υπενθυμίζοντας και αποδεικνύοντας ότι η μητρότητα μπορεί να συνδυαστεί με την επιστήμη. Το επιβεβαίωσαν και άλλες ομιλήτριες του συμποσίου τονίζοντας ταυτόχρονα την ενθάρρυνση και την δύναμη που τους προσέφερε να βλέπουν γύρω τους καθηγήτριες, ερευνήτριες και μέντορες τους να έχουν ταυτόχρονα σημαντική ακαδημαϊκή καριέρα και παιδιά.

Η αναγκαιότητα της γυναικείας παρουσίας σαν πρότυπο για τα νεότερα κορίτσια στις Επιστήμες επισημάνθηκε πολύ συχνά. «Μπαίνεις σε ένα εργαστήριο ή σε μια πανεπιστημιακή αίθουσα γεμάτη άνδρες και όσο ικανή και αν είσαι υπάρχουν στιγμές που νιώθεις ότι δεν ανήκεις εκεί. Αυτός είναι ο λόγος που τα κορίτσια χρειάζονται να βλέπουν περισσότερες γυναίκες στις Επιστήμες». Ίσως αυτή η τελευταία φράση να συνοψίζει με τον πιο ουσιαστικό και άμεσο τρόπο το τριήμερο αυτό συμπόσιο.

Women Do Business: H σημασία της κοινότητας

Εκπαίδευση, Ενδυνάμωση. Δικτύωση. Αυτό είναι το τρίπτυχο στο οποίο πιστεύει το Women Do Business και οι συνιδρύτριες του Έρη Παυλάκη και Νατάσα Γρηγοράκη θέλοντας να φέρουν όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες πιο κοντά στα όνειρα τους.

«Είχα κουραστεί να μου λένε οι άλλοι τι έπρεπε να κάνω. Η μάνα μου ήθελε να μπω στην τράπεζα, ο πατέρας μου να αναλάβω το μαγαζί μας, η γιαγιά μου να παντρευτώ και να κάνω παδιά. Είχα κουραστεί να κάνω δουλειές που δεν με έκαναν χαρούμενη. Ήθελα να κάνω κάτι για να νιώσω καλά» μου λέει η Έρη Παυλάκη συνιδρύτρια του Women Do Business μέσω zoom. Ακόμη και διαδικτυακά η ενέργεια της γεμίζει το δωμάτιο. Είναι η ενέργεια της γυναίκας που πια γνωρίζει τι θέλει –έχοντας προσπαθήσει σκληρά για να το βρει- και που γρήγορα ένιωσε την ανάγκη να βοηθήσει και άλλες γυναίκες να το κάνουν.

Μαζί με την Νατάσα Γρηγοράκη, επιχειρηματία, και μητέρα τριών αγοριών, θέλησαν να προσφέρουν στις γυναίκες εκείνα τα εργαλεία που θα τις βοηθούσαν να ξεπεράσουν τα εμπόδια που θα έμπαιναν ανάμεσα σε εκείνες και τους στόχους τους. Έτσι αποφάσισαν να ιδρύσουν την μη κερδοσκοπική οργάνωση Women Do Business που μέσα από εκδηλώσεις, σεμινάρια και workshops προσφέρει σε γυναίκες εκπαίδευση, ενδυνάμωση αλλά και δικτύωση.

Νατάσα Γρηγοράκη και Έρη Παυλάκη

Η Έρη με σπουδές στο Διεθνές Δίκαιο και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, θητεία στο marketing και τις B2Β πωλήσεις αλλά και την οικογενειακή επιχείρηση την οποία σύντομα εγκατέλειψε για να ακολουθήσει τον δικό της δρόμο, η Νατάσα απόφοιτος των ΤΕΦΦΑ, διευθύντρια σε γυμναστήρια και κέντρα αδυνατίσματος με αγάπη για τις πωλήσεις και την επικοινωνία, συναντήθηκαν δουλεύοντας από κοινού στο project μιας πολυεθνικής όταν μοιράστηκαν την ιδέα να δημιουργήσουν την Women Do Business. «Ήμουν μια γυναίκα καριέρας που μόλις έγινα μητέρα η συμπεριφορά όλων στο εργασιακό μου περιβάλλον άρχισε να αλλάζει . Τότε συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε τίποτα που να μπορεί να υποστηρίξει τις μητέρες εργαζόμενες καμία πρόνοια» μου λέει η Νατάσα εξηγώντας τι ήταν αυτό που την κινητοποίησε για την δημιουργία του Women Do Business.

Το Women Do Business, ξεκίνησε τις δράσεις του τον Μάιο 2019. «Ξεκινήσαμε χωρίς καμία νομική μορφή, με πέντε εθελοντές και δύο δια ζώσης εκδηλώσεις, ως μια εθελοντική πρωτοβουλία μιας ενεργής ομάδας γυναικών. Το Women Do Business, τον Ιούλιο του 2020, πήρε τη νομική του μορφή ως Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία (ΑμΚΕ) επίσημα, έχοντας βοηθήσει 1214 γυναίκες μέσα από τις δράσεις μας, έχουμε κάνει συνεργασίες με το Ίδρυμα Vodafone, το Ίδρυμα ΔΕΣΜΟΣ και με την Unilever, συζητάμε ήδη με μια μεγάλη τράπεζα και έχουμε καταθέσει το πρώτο μας μεγάλο ευρωπαϊκό έργο».

Η πανδημία για το Women Do Business αλλά και για τις γυναίκες που συνδέθηκαν μαζί του αποδείχτηκαν ευκαιρία. «Ήταν πολλές οι γυναίκες που μένοντας σπίτι λόγω καραντίνας θέλησαν να ανασυνταχθούν, να εκπαιδευτούν, άρχισαν να θέτουν στόχους και να τους δρομολογούν. Πολλές γυναίκες με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή μέσα από το δίκτυο μας ξεκίνησαν τις επιχειρήσεις του ς μέσα στην πανδημία. Άλλωστε το αποδεικνύουν και οι έρευνες. Οι γυναίκες ξεκινούν μια επιχειρηματική ιδέα συχνότερα όταν υπάρχει ευκαιρία παρά όταν υπάρχει ανάγκη. Μέσα στην καραντίνα δημιουργήθηκαν πολλές τέτοιες ευκαιρίες. Μεγάλο ρόλο σε αυτό έπαιξε και η ευελιξία που έδωσε το διαδίκτυο στις γυναίκες που θέλησαν να δρομολογήσουν ένα project αλλά ταυτόχρονα και να μείνουν κοντά στην οικογένειά τους. Η πανδημία και το διαδίκτυο το έκαναν εφικτό.

Πως όμως το Women Do Business στηρίζει τις γυναίκες του δικτύου του; «Οι περισσότερες γυναίκες που απευθύνονται σε εμάς έχουν μια ιδέα αλλά δεν ξέρουν ποιο είναι το επόμενο βήμα. Εμείς μέσα από συγκεκριμένα εργαλεία όπως το Business Model Canvas, το Business Plan καθώς και το Mentoring τις βοηθάμε να δούνε ποια είναι τα επόμενα βήματα τους αλλά και να ξεκαθαρίσουν μέσα στο μυαλό τους την ιδέα τους. Πιο σημαντικό όμως από τις γνώσεις και τα skills είναι η ενδυνάμωση που προσφέρουμε. Αυτή είναι ο πυρήνας όλων. Από την εμπειρία μου έχω διαπιστώσει πως όσες γνώσεις και να πάρει μια γυναίκα θα της είναι άχρηστες αν δεν έχει ξεπεράσει στερεότυπα και περιοριστικές πεποιθήσεις. Μπορεί να έχεις όλες τις γνώσεις που χρειάζεσαι αλλά να μην κάνεις το επόμενο βήμα».

Συζητώντας και μιλώντας με εκατοντάδες γυναίκες η Έρη και η Νατάσσα έχουν καταλάβει πως η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στα στερεότυπα και αυτά προσπαθούν να καταρρίψουν μέσα από τις δράσεις τους. Τα στερεότυπα που η κοινωνία έχει διαμορφώσει για τις γυναίκες, τα στερεότυπα που έχουν αναπτύξει οι ίδιες οι γυναίκες για τους ρόλους τους και τον τρόπο που πρέπει να τους εκπληρώνουν αλλά και τα στερεότυπα που έχουν επικρατήσει για τις γυναίκες που έχουν ή σχεδιάζουν μια επιχείρηση. «Το Νο1 εμπόδιο που αναφέρουν οι γυναίκες στην εκπλήρωση των στόχων τους είναι οι οικογενειακές υποχρεώσεις. Εγώ θα συμπληρώσω πως δεν είναι οι οικογενειακές υποχρεώσεις αυτές καθαυτές αλλά η περιοριστική πεποίθηση για τον ρόλο και την στάση που πρέπει να έχω στην οικογενειακή μου υποχρέωση» εξηγεί η Έρη Παυλάκη. Το δεύτερο μεγάλο θέμα είναι η έλλειψη αυτοπεποίθησης. «και μιλάμε για γυναίκες δραστήριες, δυναμικές που είναι μέσα στην ζωή αλλά κάτι τις σταματάει» συνεχίζει. Η λίστα με τα εμπόδια στην πορεία μιας γυναίκας περιλαμβάνει επίσης την έλλειψη στήριξης από το περιβάλλον - οι γυναίκες που έχουν υποστήριξη από σύντροφο, γονείς ή αδέρφια κάνουν συχνότερα το βήμα-, η επόμενη είναι η έλλειψη καθοδήγησης και όσο και να φαίνεται παράξενο οι οικονομικοί πόροι είναι το τελευταίο. «Δεν είναι τελικά η έλλειψη χρημάτων αυτή που σταματά μια γυναίκα από το να ανοίξει μια επιχείρηση. Γιατί αν νιώθει ενδυναμωμένη και έχει αυτοπεποίθηση, γνώση και στήριξη τα χρήματα θα τα βρει» υποστηρίζει η Έρη Παυλάκη.

H ομάδα του Women Do Business

Πρόσφατα το Women do Business σε συνεργασία με το Ίδρυμα Vodafone δημιούργησε την πλατφόρμα Κοινωνικό Επιχειρώ (koinonikoepixeiro.eu). Πρόκειται για μια πλατφόρμα για την κοινωνική επιχειρηματικότητα, η οποία είναι σαν το facebook, όπου δίνει τη δυνατότητα σε κοινωνικούς επιχειρηματίες ή/και μέντορες να κατευθύνουν να κατευθύνουν mentees που θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους κοινωνική επιχείρηση ή να συνομιλήσουν μεταξύ τους. «Υπάρχει ένα έλλειμμα ενημέρωσης για την κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα το οποίο αντιμετωπίσαμε και εμείς ξεκινώντας. Συχνά ούτε οι νομικοί ή οι λογιστές δεν ήξεραν τι ακριβώς ισχύει» αναφέρει η Έρη Παυλάκη. Και συνεχίζει «Ο λάθος μέντορας μπορεί να σε αποπροσανατολίσει, να σε απογοητεύσει ακόμη και να σε κάνει να τα παρατήσεις. Και εμείς οι ίδιες είχαμε μια τέτοια κακή εμπειρία στο ξεκίνημα του Women Do Business. Υπάρχουν γυναίκες που επικοινωνούν μαζί μας και δεν πιστεύουν στα αυτιά της όταν τους λέμε πως η ιδέα τους μπορεί να γίνει επιχείρηση. Σαν μέντορας πρέπει να έχεις ενσυναίσθηση αλλά και τα κατάλληλα εργαλεία για να ενισχύσεις τους mentees σου. Αυτός είναι ο λόγος που ξεκινήσαμε το πρόγραμμα Κοινωνικό Επιχειρώ».

Για το Women Do Business το γεγονός ότι δραστηριοποιείται στην Κρήτη είναι και εμπόδιο και ευκαιρία. «Εμπόδιο γιατί τα περισσότερα πράγματα συμβαίνουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη και για να τα παρακολουθήσει κανείς απαιτείται πολύς χρόνος και χρήμα. Εμείς προσφέρουμε αυτές τις εκπαιδεύσεις και αυτή την δικτύωση τόσο στις γυναίκες στην Κρήτη όσο και σε άλλες επαρχιακές πόλεις χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθούν με τις δυνατότητες που μας έδωσε η χρήση του διαδικτύου.

Δύο από τις γυναίκες που έχουν ωφεληθεί από τον πρώτο επιχειρηματικό διαγωνισμό που οργάνωσε το Women Do Business ήταν η η Μαργιάννα Τζεβελέκου, παιδαγωγός με μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή που δημιούργησε την πλατφόρμα εκμάθησης ξένων γλωσσών για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες Langability και η Μαρία Αγογλωσσάκη δημιουργώντας το brand Gloss Vitro με κοσμήματα και άλλα αντικείμενα από γυαλί βιτρό.

Στην πορεία και των δύο φάνηκε η σημασία που έχει το σωστό mentoring στο ξεκίνημα μιας επιχείρησης.

Σύμφωνα με το Women Do Business τον σημαντικότερο ρόλο στην κινητοποίηση των γυναικών τον παίζει η κοινότητα. «Το να νιώθεις μέρος μια ομάδας που μπορεί να κατανοήσει τις ανάγκες σου και είναι εκεί για σένα. Το να μπω σε ένα σεμινάριο είναι χρήσιμο και ενδυναμωτικό, μπορεί να μου αναπτύξει, soft skills, hard skills, ικανότητα ηγεσίας, ενδυνάμωσης, αλλά το να νιώθω ότι ανήκω σε μια κοινότητα είναι το σημαντικότερο» αναφέρει η Έρη Παυλάκη. «Είναι αυτό που κυριολεκτικά μπορεί να σε κάνει να ανοίξεις τα φτερά σου»

Μια διαφορετική ματιά στην Μεγάλη Παραίτηση

Μήπως υπάρχει μια πιο ουσιαστική και αποτελεσματική εναλλακτική στην Μεγάλη Παραίτηση; Αυτή της συνειδητοποίησης ότι το νόημα της ζωής βρίσκεται στο να δουλεύουμε για να ζούμε και όχι να ζούμε για να δουλεύουμε.

Η Μεγάλη Παραίτηση μπορεί να ανακηρυχθεί ίσως στην σημαντικότερη κοινωνική τάση της χρονιάς που φεύγει. Και καθώς όλοι συμφωνούν πως η τηλεργασία λόγω πανδημίας έκανε τους εργαζόμενους να ανακαλύψουν την χαρά του ευέλικτου ωραρίου, της «νομαδικής» εργασιακής ζωής, του ελεύθερου χρόνου, του dressing down, της καθημερινότητας χωρίς διαδρομές προς και από την δουλειά, μια διαφορετική άποψη έρχεται να μας κάνει να αναρωτηθούμε.

Η παραίτηση είναι όντως η λύση; Η αρθρογράφος του girlboss.com Emily Tamfo αμφιβάλλει και μοιράζεται αυτές τις αμφιβολίες της στο άρθρο «Η άλλη πλευρά της Μεγάλης Παραίτησης» καθώς παρακολουθεί τους πάντες γύρω της να αφήνουν την σταθερή δουλειά τους για να ανοίξουν την δική τους επιχείρηση, για να ταξιδέψουν στον κόσμο σαν σύγχρονοι νομάδες της τηλεργασίας ή ακόμη και για να πολιτευθούν. Τους παρακολουθεί αλλά διστάζει να τους ακολουθήσει καθώς αναρωτιέται. Μήπως η ανταλλαγή μιας 9-5 δουλειάς με την 24/7 έγνοια ενός entrepreneur δεν είναι και ένα τόσο συμφέρον deal;

Με την σκέψη της συμφωνεί η Emily Key, πρώην στέλεχος μεγάλης εταιρείας τεχνολογίας που παραιτήθηκε για να ανοίξει την δική της επιχείρηση η οποία όμως σύντομα επέστρεψε στην μισθωτή εργασία σε άλλη εταιρεία. «Φαίνεται πως συχνά ωραιοποιούμε την ζωή του ελεύθερου επαγγελματία» αναφέρει η Key. Και συνεχίζει: «Αυτό που συχνά δεν λέμε είναι πως η μέρα του ελεύθερου επαγγελματία μπορεί να έχει ευελιξία, αλλά πολύ συχνά δεν έχει ωράριο. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι η κουλτούρα της εργασίας είναι εθιστική. Η Μεγάλη Παραίτηση για τους εργασιομανείς είναι σαν την φίλη που προσπαθεί να κόψει το κάπνισμα και καταλήγει να τρώει όλη την ώρα. Με την παραίτηση θέλουμε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε εθισμένοι στην δουλειά μας ενώ στην πραγματικότητα είμαστε και μάλιστα υπερβολικά. Ίσως το σοφότερο πράγμα να κάνει κανείς όταν όλοι τρέχουν να παραιτηθούν είναι να κάτσει ακίνητος»

Ίσως αυτή η περίοδος της γιορτής, της χαλάρωσης, της παύσης από την εργασιακή επαναλαμβανόμενη ρουτίνα είναι η κατάλληλη ώρα να κάτσουμε ακίνητοι και να σκεφτούμε. Ειδικά όσοι από εμάς βρίσκουμε συχνά τον εαυτό μας βυθισμένο στην εργασιομανία ή την εργασιοθεραπεία. Αν για να απολαύσουμε το time off μας πρέπει να έχουμε τσεκάρει όλα τα boxes της εργασιακής to do list. Αν οι προθεσμίες και τα project μας είναι στο μυαλό μας συνεχώς, ακόμη και μετά τις εργάσιμες ώρες.

Μήπως το πρόβλημα δεν είναι η εργασία –μισθωτή ή μη- αλλά το νόημα, οι αξίες και οι προσδοκίες με τις οποίες την φορτώνουμε; «Για το καλό μου (καθώς παρακολουθώ γύρω μου ανθρώπους να παθαίνουν burn out), αποφάσισα πως πια η δουλειά μου δεν θα αποτελεί μια περιοχή στην οποία θα αναζητώ προσωπική ολοκλήρωση. Μου πήρε χρόνια να καταλάβω πως όσο περισσότερο κυνηγούσα έναν ρόλο, μια εταιρεία, μια προαγωγή για να νιώσω ευτυχισμένη τόσο πιο δυστυχής γινόμουν» γράφει η Emily Τamfo στο άρθρο της. Και συνεχίζει «Μου πήρε πολύ χρόνο να αποσυνδέσω την αίσθηση της προσωπικής αξίας μου από την δουλειά μου. Ήταν πολύ δύσκολο γιατί κυριολεκτικά είχα ανατραφεί με αυτή την ιδέα. Αν δεν ήμουν παραγωγική τιμωρούσα τον εαυτό μου. Δεν μου άξιζε να περάσω καλά. Δεν μου άξιζε να ξεκουραστώ και να κοιμηθώ. Δεν άξιζα αγάπη και επιβράβευση μέχρι να έχω εξοντώσει τον εαυτό μου στην δουλειά».

Όπως η Tamfo, η Key και πολλοί άλλοι από εμάς έχουμε πέσει στην παγίδα του να ζούμε για να δουλεύουμε και όχι να δουλεύουμε για να ζούμε. Έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι η επιτυχία ορίζεται από τα επίπεδα ικανοποίησης που νιώθει κανείς στην δουλειά του. Και πως η καριέρα μπορεί να μας δώσει αξία, νόημα στην ζωή μας ή να μας κάνει να νιώσουμε προσωπική ολοκλήρωση. «Από την στιγμή που έπαψα να θεωρώ την δουλειά την βασική πηγή ευτυχίας μου αισθάνθηκα πιο ελαφριά. Απελευθερώθηκα από την συνεχή αναζήτηση αποδοχής μέσα από την καριέρα μου και άρχισα να προσπαθώ να βρίσκω χαρά μετά τις ώρες δουλειάς » καταλήγει η Tamfo που αφού πρώτα συνειδητοποίησε την Μεγάλη Αυταπάτη κατάφερε να απελευθερωθεί από αυτή. Μήπως τελικά αυτή είναι μια πιο ουσιαστική και αποτελεσματική εναλλακτική στην δημοφιλή Μεγάλη Παραίτηση; Ας μείνουμε για λίγο ακίνητοι και ας το σκεφτούμε.